به برگۀ پیشـین به برگۀ اصلی به برگۀ بعدی  


جمهوری داود خان و چگونه گی مطبوعات
 
داود خان با کوتای ١٩٧٣ میلادی که خود آن را انقلاب سپيد می خواند بر تمامی مظاهر زنده گی دموکراتيک در کشور نقطۀ پايان گذاشت. قانون اساسی لغو گرديد. پارلمان منحل شد. احزاب سياسی اجازۀ فعاليت های علنی خود را از دست دادند.

نشريه های حزبی و آزاد از فعاليت بازماندند و بدينگونه يک بار ديگر سايه سنگين سانسور بر مطبوعات افغانستان حاکم گرديد. غير از اين در نظام جمهوری داود خان تلاش هايی نيز صورت گرفت تا تمام فعاليت های روزنامه نگاران، چاپ و انتشار کتاب، کانفرانس های خبری، فعاليت های سينمايی با سياست های مطبوعاتی و فرهنگی دولت هم آهنگ گردد. چنان که جهت رسيدن به اين هدف اساسنامه های زيرين تهيه و مورد اجرأ قرار گرفت:
 
١- اساسنامۀ مطابع دولتی
٢- اساسنامۀ افغان ننداری
٣- اساسنامۀ افغان اعلانات
۴- لايحۀ جوايز مطبوعاتی و کلتوری

داودخان تا آخرين روزهای قدرت خود به هيچ نشريۀ آزاد و غير دولتی اجازۀ انتشار نداد؛ ولی او مطبوعات دولتی را با پايه گذاری يک رشته نشريه های ديگر در مرکز و ولايات کشور گسترش داد. مثلآ می توان از نشريه های زيرين نام گرفت: روزنامۀ جمهوريت، روزنامۀ کندز، روزنامۀ فارياب، روزنامۀ ديوه در شبرعان، هفته نامۀ سيستان، دوهفته نامۀ عاطفه، مجلۀ آواز ( پشتون ژغ )، ماهنامۀ پوليس، دو ماهنامۀ بخوان و بدان، دو ماهنامۀ فلکلور، فصلنامۀ بلخ، فصلنامۀ رهنمايی، فصلنامۀ کابل، فصلنامۀ کندهار و جريدۀ هلمند.

البته در کنار اين نشريه ها نشريه های دولتی گذشته نيز در مرکز و ولايات کشور به کارِ نشراتی خود ادامه می داند. خط نشراتی اين نشريه ها را عمدتاً شخصيت سازی داود خان و تبليغ نظام جمهوریت او تشکيل می داد. مطبوعات اين دوره به مانند مطبوعات دورۀ هاشم خان و دورۀ صدارت داود خان متکی بر نظام ديکته و استبداد بود. هرچند به سبب ايجاد يک رشته نشريه های ادبی - فرهنگی و کانفرانس ها و سمينار های علمی در ارتباط به شخصيت های علمی فرهنگی زمينۀ مفيدی در جهت گسترش تحقيقات ادبی و علمی - فرهنگی پديد آمد؛ ولی دولت حاضر نبود تا کوچکترين انتقادی در ارتباط به مشکلات و مثایل سياسی - اجتماعی در مطبوعات مطرح گردد.

مطبوعات اين دوره تلاش داشت تا از نظام داود خان را چنان مدينۀ فاضله يی توصيف کند. مسأله يی ديگر اين که سنت شبنامه نويسی در سال های حاکميت داود خان گسترش يافت و شماری از جريان های سياسی جهت بيان ديد گاه های خود در ارتباط به مسايل عمدهء سياسی - ملی به پخش شبنامه ها بيشتر توجه نشان دادند. انتشار شبنامه در افغانستان بخشی از تاريخ سياسی - اجتماعی کشور را تشکيل میدهد و اين امر خود نياز به تحقيق جدا گانه يی دارد.