دموکراسی یعنی من هم هستم

کارشناسان عرصۀ علوم سیاسی بر این باور اند که امروزه دموکراسی بیشتر از هر زمان دیگری در جهان گسترش یافته است. گسترش دموکراسی در سطح جهان می تواند به این مفهوم باشد که نظام دموکراسی و نظام های مخالف خویش را گام به گام  از میدان حکومتداری و رهبری جامعه بیرون می سازد. البته این سخن به این مفهوم نیست که دموکراسی همان رویای آخرین انسان در تأمین عدالت، برابری و آزادیست؛ بلکه دموکراسی از روزگاران پیش از میلاد تا هم اکنون مخالفان منتقدانی داشته است و دموكراسي این همه راه را همگام با مخالفان و منتقدان  خود پیموده  است.

با گذشت زمان هر قدر که مفهوم دموکراسی رو به کمال میرود به همان پیمانه انتقاد از دموکراسی نیز ابعاد تازه تری پیدا می کند. این امر نشان میدهد که دموکراسی نظام بی خطر نیست. یعنی اگر در یک جهت دامنۀ آن گسترش یافته و مفهوم آن شاخ و پنجه کشیده است در جهت دیگر او می تواند در هر گام با مخاطره یی  نیز رو به رو شود.

استقرار دموکراسی در یک جامعۀ معین تنها و تنها نمی تواند در نتیجۀ گسترش جهانی دموکراسی پدید آید. بدون تردید جریان های جهانی دموکراسی می تواند مخاطره های بیرونی دموکراسی را در یک کشور کاهش دهد. می تواند یک دموکراسی نو پا را کمک  کند تا توان راه رفتن با گام های خود را پیدا کند؛ اما این شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یک کشور است که  می تواند بقای دموکراسی در آن جامعه را تضمین کند.

نکتۀ قابل یاد کرد دیگر موجودیت نیت و ارادۀ پیروزی دموکراسی در یک  کشور است که می تواند  دموکراسی را به پیروزی برساند. در جامعه یی که در آن اراده و نیتی برای پیروزی دموکراسی وجود نداشته باشد، با شعارهای دموکراسی نمی توان به جامعۀ دموکراتیک و قانون سالار دست یافت.

شاید بتوان گفت که نظام دموکراسی جز همان تبلور ارادۀ مردم چیزی دیگری نیست؛ اما این اراده زمانی می تواند پایدار و کارساز بماند که تبلور آگاهانه داشته باشد. رفتن در پای صندوق های رای به گونۀ تفننی و یا تصادفی تا رفتن آگاهانه به رای دهی  بسیار متفاوت است. می گویند هر فکر، هر اندیشه و هر آرمان زمانی به یک نیروی بزرگ شکست ناپذیر بدل می شود که مردمان یک کشور آن را بپذیرند.آرمان دموکراسی، رسیدن به عدالت، برابری و آزادی است؛ اما اگر این آرمان به صورت آگاهانه  به وسیلۀ مردم پذیرفته نشود، دموکراسی نمی تواند به گل و ثمری برسد.

دموکراسی خود آگاهی است. دموکراسی انتخاب آگاهانه و آزادانه است. دموکراسی انتخاب از سر ناگزیری و اکراه نیست. همین مسأله است که نتایج  بعضی از انتخابات را زیر سوال می برد. دموکراسی، پذیرش دیگران است. دموکراسی سلطۀجبارانۀ یک جهت بر جهت های دیگر نیست. دموکراسی یعنی من هم هستم. از دموکراسی باید حمایت کرد چون ناکامی دموکراسی فاجعه آور است. ناکامی دموکراسی به مفهوم پیروزی استبداد و خودکامه گیست، استبداد هگونه روزنۀ عدالت را به سوی مردم می بنددد. استقرار دموکراسی به مبارزۀ دموکراتیک و آگاهی از ارزش های دموکراسی نیاز دارد. ما باور داریم  که مردم  بدون دست یابی به آموزش های مدنی و بدون رسیدن به حقوق مدنی خویش نمی توانند به شاًن مدنی خود دست یابند.